Eerst het ambachtelijk Rijtuigenmuseum, dan een ambachtelijk ijsje in Malpie Hoeve
De verborgen schatten van ons buitengebied
Als Valkenswaardenaar vergeet je het wel eens, maar ons buitengebied is ‘natuurlijk’ prachtig. Niet voor niets mocht Valkenswaard zich in 2016 Wandelgemeente van het Jaar noemen! Wandelen, fietsen, buitensporten, gecombineerd met een bezoekje aan cultuur of terras: in ons buitengebied ben je er écht even tussenuit. Op zoek naar de schatten van ons buitengebied, vandaag een gesprekje met Eric van den Heuvel van Rijtuigenmuseum Valkenswaard en met Francien Willems van Malpie Hoeve. Allebei hebben ze ‘ambachtelijkheid’ hoog in het vaandel staan!
Eric, kun je iets vertellen over de ontstaansgeschiedenis van het Rijtuigenmuseum Valkenswaard?
Eric: Jazeker, want die is best opmerkelijk! Ons hoofdbedrijf is in feite Chr. Van den Heuvel en Zn, sinds 1970. In dat jaar startte onze vader met een handel in de restauratie en verkoop van antieke rijtuigen. Toen in 1973 de oliecrisis uitbrak en we op zondag niet mochten autorijden, nam de handel in koetsjes een vlucht. Veel oudere mensen die een paard of pony hadden, kochten een koetsje om op zondag tóch de kinderen en kleinkinderen te kunnen bezoeken. In 1980 kwam daar voor ons de mensport bij. Sindsdien bouwen we ook nieuwe marathonwagens, dressuurwagens en racewagens voor alle wereldkampioenen. En niet zonder succes! Van 2000 tot 2018 hebben ze met onze wagens brons, zilver én goud gewonnen.
Het Rijtuigenmuseum is dus eigenlijk uit liefhebberij ontstaan?
Eric: ja, je zou kunnen zeggen dat onze vader van zijn beroep zijn hobby heeft gemaakt! Mijn twee broers en mij is de liefde voor antieke rijtuigen er met de paplepel ingegoten. We zijn echt gepassioneerd van antieke rijtuigen. Het mooiste is, als we een wrak binnenkrijgen dat we zelf, puur ambachtelijk, tot in het kleinste detail restaureren. Van vergane glorie naar volle glorie! Inmiddels is mijn zoon Sjors ook bij het museum betrokken. Helaas heeft onze vader de opening van het museum niet mogen meemaken. Maar zijn prachtige collectie antieke rijtuigen is voor iedereen te bewonderen, mits je even belt voor een afspraak. We geven rondleidingen voor groepen, vertellen verhalen over de rijtuigen, serveren desgewenst een lekker buffet of koffietafel na afloop. En sommige koetsen zijn ook te huur, bijvoorbeeld voor romantische, nostalgische bruiloft.
Van welke antieke rijtuigen gaat jouw hart sneller kloppen?
Eric: We hebben een prachtige Friese sjees in de collectie uit 1760. Sjees komt van het Franse ‘chaise’: een rijdende stoel dus, voortgetrokken door een paard. Het bijzondere aan dit rijtuig is dat het 30 jaar heeft gestaan in een atelier op de Champs Elysees in Parijs. Dat atelier behoorde toe aan Dina Vierny, een Frans/Russische handelaarster in kunst en model voor kunstenaars als Matisse en Bonnard. Dat vind ik toch wel bijzonder. Daarnaast hou ik erg van de Koninklijke koetsen. De Gouden Koets natuurlijk, die nu wordt gerestaureerd, en de Glazen Koets. Maar de allermooiste vind ik de Crème Calèche uit de Koninklijke Stallen, een geschenk van Koningin Emma aan haar dochter Wilhelmina. Een open en sierlijk rijtuig, ivoorkleurig met prachtige vergulde beeldengroep en kroon. Geloof het of niet, maar van dat rijtuig kan ik echt geëmotioneerd raken…
Van het ambachtelijke Rijtuigenmuseum Valkenswaard aan de Molenstraat, fietsen we in drie minuten naar de ambachtelijke ijsjes van Francien, die samen met haar man Jan de Malpie Hoeve aan de Luikerweg runt.
Hoi Francien, kun je een lekker ijsje aanbevelen?
Francien: Dat hangt natuurlijk ervan af wat je lekker vindt! Mijn eigen favoriet is ons yoghurtijs. Maar zoveel mensen, zoveel smaken. Wat onze klanten erg lekker vinden is bijvoorbeeld Oma’s appeltaartijs en Crocantino met stukjes karamel. Maar stracciatella, en dan met lekkere grote brokken chocolade, doet het ook altijd erg goed. Het gaat om de smaak en de kwaliteit. Ik heb 26 verschillende smaken in de ijsvitrine en er zijn ook gerust klanten die genieten van een simpel bolletje mocca-ijs. Ik denk dat onze klanten komen voor een echt speciaal ijsje, ambachtelijk gemaakt van eerlijke producten, rechtstreeks van de boerderij. Dus niet voor die ijscoupes met allerlei toeters en bellen als koekjes, sausjes en allerlei andere zoetigheid.
Je maakt al je ijs ook echt zelf. Kon je dat al of heb je dat geleerd?
Francien: Nee, ik had geen idee hoe dat moest. Mijn man Jan was koeboer en ik zat in de verzorging, en op een dag vroeg Jan of ik het leuk vond om bijvoorbeeld kaas of ijs te gaan verkopen van onze eigen melk. Dat werd dus ijs, zoals je begrijpt. Zo gezegd, zo gedaan! Ik kocht professionele ijsmachines en volgde een cursus ambachtelijk ijsbereiden in Wageningen. In 1999 zijn we met zes smaken ijs begonnen. Goed ijsmaken is niet makkelijk; je moet met veel dingen rekening houden. Alles heeft te maken met het vriespunt en kennis over je producten. Omdat we zelf koeien houden en dus verse, gepasteuriseerde melk gebruiken voor ons ijs, ken ik het verschil tussen zomermelk en wintermelk. Dat is echt andere melk en vraagt dus om een andere ijsbereiding. Dan maar makkelijke melkpoeder gebruiken? Nee, doen we niet!
Malpie Hoeve is natuurlijk niet alleen ijswinkel, maar een complete horecagelegenheid met speeltuin. Heb je je klanten gemist tijdens de lockdown door corona?
Francien: Ja, tuurlijk, het was voor ons ook een moeilijke tijd! Wij hebben heel bewust zelf al vrij vroeg de deuren gesloten. Veiligheid gaat voor alles. Op zaterdagen stonden we wel op onze eigen parkeerplaats met emmertjes vers ijs, zodat klanten niet in de zaak hoefden te komen. Verder hebben we de lockdown gebruikt om alle ijsmachines en koelcellen extra goed schoon te maken, we hebben onze fietsenstalling voor 60 fietsen mooi afgewerkt en we zijn bezig met het maken van een bestelapp. Het is heel fijn dat we weer open zijn voor onze klanten. We zijn wel streng als het gaat om toepassing van de de coronamaatregelen! Soms vinden klanten dat niet altijd even leuk. En wij ook niet, want het geeft toch wat mentale druk. Maar voor heerlijk ambachtelijk ijs hebben we wel iets over en onze klanten ook!
